از لثه های خود بیشتر از پیش مراقبت کنیم جراحی لثه - پریو ( periodontics ) پریودانتیکس که تخصص پریو یا همان جراحی لثه هم نامیده می‌شود، شاخه‌ای از دندانپزشکی است که به تشخیص و درمان بیماری‌های بافت نرم و سخت (بجز دندان) و افزایش طول تاج دندان در حفره دهان می‌پردازد.
درمان بیماری‌های لثه، جراحی‌های ماینور و میکروسکوپی دهانی، اعمال زیبایی، مهندسی بافت، بازسازی و پیوند استخوان و بافت نرم دهان و کاشت دندان (ایمپلنت) از کارهای تخصصی این رشته می‌باشد.
پریودانشیم periodontium مجموعه‌ای از بافت‌های نگهدارنده دندانها است که پیرامون آنها را احاطه کرده و شامل لثه و استخوان آلوئول alveolar bone و سمان دندان cementum و رُباط‍های اطراف دندان PDL است.
دندانپزشکی که موفق به گذراندن دوره تخصصی پریو (جراحی لثه) می‌شود به عنوان پریودنتیست (متخصص جراحی لثه) شناخته می‌شود. پریودنتیست کیست؟  بیمارانی که دارای بیماری پریودنتال (مشکلات لثه)می باشند از خدمات شخصی به نام پریودنتیست بهره می‌برند. یک پریودنتیست دندانپزشکی است که در جهت پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری پریودنتال تخصص گرفته است و مدت سه سال در دانشکده دندانپزشکی آموزشهای ویژه تخصصی را گذرانده است.پریودنتیست در انجام آخرین تکنیک‌های تشخیصی ودرمان بیماری لثه حرفه ای می‌باشد. علاوه بر این می تواند پروسه های پریودنتال خاصی را به جهت بهبود بخشیدن زیبایی بیماران انجام دهد.درمان های لثه به دو دسته عمده درمانهای غیر جراحی لثه و درمانهای جراحی لثه تقسیم می‌شود :
درمانهای غیرجراحی لثه :
بر اساس خط مشی درمانی انجمن پریودنتیستها باید درمانها بر اساس حداقل تهاجم و حداکثر بهره وری مالی باشد. این درمانها شامل جرمگیری و تصحیح سطح ریشه می‌باشد.(جرمگیری عمل پاک کنندگی و صاف کردن دقیق سطوح ریشه ای به جهت برداشتن سموم باکتری‌های سطح ریشه است.)
عموم پریودنتیست ها توافق دارند که بعد از جرمگیری اکثریت بیماران نیاز به دریافت درمانهای بیشتری مانند جراحی ندارند. به هر حال عمده بیماران نیاز به دریافت درمانهای نگهدارنده(maintenance) جهت حفظ سلامتی دارند. درمانهای غیرجراحی محدودیت های خاص خود را دارد و در صورت عدم دستیابی به سلامتی کامل پریودنتال بعد از درمانهای فوق، پیشنهاد جراحی پریودنتال جهت بازسازی آناتومی صدمه دیده و تسهیل رعایت بهداشت می‌گردد.
جراحی پریودنتال زمانی الزامیست که پریودنتیست تشخیص دهد که بافت‌های پریودنتال اطراف دندان ناسالم است و امکان ترمیم آن توسط درمانهای غیرجراحی وجود ندارد.
درمانهای جراحی لثه :
درمانهای جراحی پریودنتال 4 دسته بسیار مهم دارند:
1) درمانهای لیزر پریودنتال :
تحقیقات استفاده از لیزر را در جهت بالابردن کارآیی پروسه جرمگیری را تایید می‌کند. علاوه بر این، اگر از لیزر در طی جراحی پریودنتال به صورت مناسب استفاده شود، منجر به خونریزی، تورم و ناراحتی کمتر بیمار می‌گردد. به هر حال لیزر طول موج‌های متفاوتی دارد و باید با حد قدرتی که می تواند به صورت مطمئن و امن در طی پروسه های پریودنتال عمل کند مورد استفاده قرار گیرد. صدمه به بافت‌های پریودنتال زمانی ایجاد می‌گردد که یک طول موج با حد قدرت نامناسب استفاده گردد.
2) ایمپلنت های دندانی :
اگر شما قبلا یک دندان را در طی یک بیماری پریودنتال یا به دلایل دیگری از دست داده اید، می توانید از ایمپلنتهای دندانی در جایگزینی دائم دندان استفاده کنید.
جهت اطلاع کامل از خدمات ایمپلنت کلینیک دندانپزشکی آرکا ، به بخش مربوطه مراجعه کنید.
3) پروسه های زیبایی(cosmetic) :
علاوه بر پروسه های درمان بیماری لثه، اکثر پریودنتیستها جراحی‌های زیبایی را نیز برای بهبود لبخند بیمار انجام می‌دهند. از مهمتریت پروسه های زیبایی انجام جراحی افزایش طول تاج است.
4) جراحی افزایش طول تاج :
از جراحی افزایش طول تاج دندان زمانی استفاده می‌شود که دندانهای شما واقعا طول تاج مناسب دارد اما عمده طول دندان توسط لثه پوشیده شده است. شما می توانید از یک پریودنتیست در ارتباط با پروسه ای که طی آن بتوانند وضعیت لبخند(gummy smile )شما را تصحیح کند کمک بگیرید.در این وضعیت با وجود طول مناسب تاج چون بافت لثه ای حجیم وجود دارد دندان کوتاه به نظر می‌رسد. جهت رفع این مشکل پریودنتیست جراحی افزایش طول تاج را پیشنهاد می دهد.
این جراحی می‌تواند بر روی یک یا چندین دندان انجام شود و میزان برداشت بافت لثه و استخوان بستگی به طول لبخند بیمار دارد. هرچه میزان بیشتری لب بالا برود به جهت دید میزان برداشت بافت باید بیشتر باشد.
پریودنتیست ممکن است جراحی افزایش طول تاج را به جهت ایجاد امکان ترمیم بر روی یک دندان پیشنهاد دهد.اگر دندان پوسیده باشد یا زیر خط مارجین لثه شکسته باشد یا این که ساختار دندانی برای یک پروتز( روکش دندان) ناکافی باشد، باز هم نیاز به این جراحی است. جراحی افزایش طول تاج حد استخوان و لثه را در حدی قرار می‌دهد که مقدار بیشتری از دندان به جهت درمانهای ترمیمی در اختیار قرار گیرد.
با این جراحی قدرت جویدن و زیبایی بیمار بهبود می‌یابد. ایجاد یک خط لبخند جدید و زیبا و افزایش سلامتی بافت لثه، کلیدهای اصلی جویدن و تکلم همراه با افزایش راحتی و اعتماد به نفس است.
مراقبتهای لثه :
اطراف دندانها را بافت لثه در بر گرفته است. سالم بودن لثه سلامت دندانها را تحت تاثیر قرار می دهد. در صورت وجود پلاک میکروبی بافت لثه ملتهب می شود. استمرار این امر سبب جدا شدن بافت لثه از دندان و ایجاد پاکت اطراف آن می شود. این پاکتها محل تجنع میکروبها بوده و سبب پیشرفت بیماری لثه و تحلیل استخوان اطراف دندان می شوند.
وجود جرم اطراف دندان نیز سبب تحلیل استخوان و کوتاه شدن عمر دندان می شود. استفاده منظم از مسواک و نخ دندان سبب سلامت لثه و جلوگیری از ایجاد پلاک میکروبی اطراف دندان می گردد.
بهداشت دندانها به صورت طبیعی :
مسواک مناسب:
مسواک مناسب دارای سر کوچک و الیاف نرم است. در واقع مسواک سخت بهتر از نوع نرم دندانها را تمیز نمی کند. بلکه در عین حال که به لثه ها صدمه بیشتری وارد می کند می تواند سبب سایش دندانها، تحلیل لثه و ایجاد حساسیت در دندانها شود.
خمیر دندان مناسب:
عمل اصلی خمیردندان تامین مواد لازم جهت تمیز کردن راحت تر دندان است و حاوی مواد خوشبو کننده و خوش طعم جهت ایجاد بوی خوش دهان و معمولاً حاوی فلوراید نیز می باشد تا سبب مقاومت بیشتر مینا نسبت به پوسیدگی شود. انواع خمیر دندانها با ترکیبات متفاوت در بازار موجود هستند. در افراد نرمال بدون حساسیت دندانی بهتر است از خمیردندانهای با مواد ساینده متوسط استفاده شود. افراد سیگاری بهتر است از خمیر دندانهای مخصوص که دارای مواد ساینده بیشتری هستند استفاده کنند و افراد دارای حساسیت دندانی بهتر است از نوع دارای مواد ساینده کم استفاده کنند.
نحوه مسواک زدن:
مسواک باید در محل تلاقی لثه و دندان با زاویه 45 درجه نسبت به محور دندان قرار گیرد. موهای مسواک رو به لثه و به طرف شیار لثه ای است. سطوح داخلی نیز به همین ترتیب مسواک می شود. به طور کلی کلیه سه سطح دندانها (سطح بیرونی، سطح داخلی، سطح جونده) با مسواک و سطوح طرفی با نخ دندان باید تمیز شوند.
برای مسواک زدن سطوح داخلی دندانهای جلوی فک بالا و پایین مسواک را به طور عمودی قرار می دهیم و با حرکت دورانی این سطوح را تمیزمی کنیم. برای مسواک زدن سطوح جونده موهای مسواک را روی سطوح دندان قرار داده و این سطوح را به صورت دورانی مسواک می کنیم.
بد مسواک زدن حتی اگر 20 بار هم در روز انجام شود به بهبود وضعیت بهداشت دهان کمکی نمی کند. بهتر است مسواک زدن چند بار در روز به روش مناسب انجام شود و تمامی نواحی تمیز شوند (بعد از هر وعده غذایی و قبل و بعد از خواب)
مسواک برقی:
مسواکهای برقی نیز که با مارکهای متفاوت موجود هستند همان کار مسواک های معمولی را انجام می دهند. و مخصوصاً جهت افرادی که از توانمندی دستی پائین تری برخوردار هستند مثل افراد سالمند و کودکان بیشتر مفید هستند.
نخ دندان :
نخ دندان یکی از اصلی ترین وسایل بهداشتی می باشد. مسواک زدن بدون استفاده از نخ دندان یعنی تمیز نکردن سطوح طرفی (بین دندانی) که دارای بیشترین گیر غذائی نیز می باشند. تمیز نکردن این نواحی دندان را مستعد پوسیدگی می کند.
دهانشویه :
دهانشویه ها در موارد خاص باید تجویز شود و چنانچه به صورت روتین از آنها استفاده شود می تواند فلور نرمال دهان را بر هم بزند.
بهداشت ایمپلنتهای دندانی :
به مجردی که ایمپلنت ها در داخل دهان قرار داده می شوند ،باید سطح آنها تمیز نگاه داشته شود. وسایل متعددی به تمیز کردن پروتز و اباتمنت های ایمپلنت کمک می کند که شامل مسواک های معمولی یا برقی، نخ دندان معمولی،سوپرفلاس، مسواک بین دندانی و...می باشند.
مسواک بین دندانی :
نوعی مسواک است که جهت دسترسی و تمیز کردن پایه ایمپلنت و بین دندان ها طراحی شده است. این وسیله شبیه به شیشه شور است. این نوع مسواک برای فضاهایی با اندازه های متفاوت در دسترس اند و با حرکت ساده جلو و عقب که به دفعات بین دندانها صورت می گیرد، عمل تمیز کردن را انجام می دهد.
سوپرفلاس :
این نوع نخ دندان از سه قسمت ساخته شده است، یک سر آن از پلاستیک سخت می باشد که می توان ان را از زیر روکش ها و پلهای ثابت رد کرد، قسمت بعدی ابری است که ضخیم تر است و می توان با آن زیر پل ها و پایه های ایمپلنت را به راحتی تمیز کرد و قسمت سوم مثل نخ دندان معمولی عمل می کند و جهت استفاده در دندانهای طبیعی است.
آب پاش های داخل دهانی :
آب پاش های دهانی بهترین وسیله جهت نظافت نواحی ایمپلنت شده دهان می باشد. البته باید به خاطر داشته باشیم این وسائل جایگزین نخ دندان و سوپرفلاس نیستند. این وسیله می تواند پلاک میکروبی و باقی مانده مواد غذایی را بردارد و و لثه را ماساژ دهد.
بهداشت اوردنچرهای متکی بر ایمپلنت :
اوردنچرهای متکی بر ایمپلنت دارای پایه هائی در داخل دهان بیمار و دارای قطعاتی برروی دست دندان بیمار می باشند. باید توجه داشت که پایه های اوردنچر درداخل دهان باید با دقت با استفاده از خمیر دندان حاوی مواد ساینده کم مسواک زده شود. پروتز متحرک بیمار نیز در خارج از دهان با استفاده از مسواک پروتز و مایع صابون غیر معطر یا مایع ظرفشوئی باید شسته شود. باید توجه داشت استفاده از خمیر دندان حتی نوعی که دارای مواد ساینده کم می باشد سبب سایش دندانهای دنچر (دست دندان) می شود.
بیماران دارای دست دندان باید شبها آنها را از دهان خارج کرده و داخل ظرف محتوی آب معمولی قرار دهند. در صورت ایجاد جرم و رسوب برروی دنچرها می توان یا از مواد تمیز کننده دنچر که در داروخانه ها موجود است استفاده شود و یا از سرکه بی رنگ استفاده کرد. در صورت استفاده از سرکه میتوان دنچر را چند ساعت در آن قرار داد و بعد با مسواک آن را برس زد.
بیماران دارای ایمپلنتهای دندانی باید به صورت ادواری جهت کنترل وضعیت ایمپلنت خود به متخصص پروتز مراجعه کنند.
|